Ongevaccineerde peuters in Opsterland: lage vaccinatiegraad

Opsterland - Steeds meer kinderen in Nederland blijven buiten het Rijksvaccinatieprogramma, ook in de Friese gemeente Opsterland, waar dit zorgelijke gevolgen kan hebben voor de veiligheid in de kinderopvang. Recente cijfers en reacties uit de sector maken dit duidelijk.

Aantal ongevaccineerde peuters: hierover weten we dit

• Hoewel gemeentelijke vaccinatiegegevens op wijkniveau niet openbaar beschikbaar zijn, tonen landelijke trends een duidelijke daling: de vaccinatiegraad onder peuters en kleuters ligt onder de 90 % – een grens die als essentieel geldt voor groepsimmuniteit tegen ziekten zoals mazelen, polio en kinkhoest.

• In GGD-regio Fryslân, waaronder Opsterland valt, blijkt het aantal ongevaccineerde peuters vergelijkbaar met landelijke gemiddelden: rond 10–15 % niet-gevaccineerd bij de eerste levensjaren, volgens RIVM data.

Kinderopvang onder druk

• In 2024 daalde de basisscore van vaccinatiegraad voor jonge kinderen onder de 2 jaar onder de kritieke 90 %, voor het eerst in decennia. Epidemiologen waarschuwen dat lokale uitbraken – zoals in Eindhoven – hierdoor potentieel ook in kleinere gemeenten kunnen ontstaan.   

BOinK-voorzitter Gjalt Jellesma waarschuwt: “Omdat de vaccinatiegraad daalt, is het wachten op een uitbraak… het is niet de vraag of het gebeurt, maar wanneer”.

Wetgeving en opvangbeleid

• Er is nog geen landelijke verplichting voor ouders of kinderopvanginstellingen om vaccinaties te eisen of bij te houden. Een initiatiefwetsvoorstel (VVD/D66) om vaccinatie te vragen bij kinderdagverblijven ligt sinds 2024 ter behandeling in de Tweede Kamer.

• Onderzoek (Ipsos I&O, SZW) toont dat 63 % van de ouders zich zorgen maakt over dalende vaccinatiegraad, en 60 % voorstander is van verplichte vaccinatie als voorwaarde voor opvang.

Specifiek voor Opsterland

• In Opsterland zijn er 22 kinderdagverblijflocaties met ca. 515 kindplaatsen voor kinderen van 0–4 jaar.

• Met een vaccinatiegraad die onder de kritische drempel lijkt te zitten, betekent dit dat ongeveer 50 tot 80 peuters mogelijk ongevaccineerd zijn in het totale file van de opvang.

Met een verwachte 10–15 % ongevaccineerde peuters neemt het risico op uitbraken in opvangcontext toe. 63 % van de ouders in Nederland wil vaccinatie als toegangseis – dat sentiment speelt ook in Opsterland. Kinderopvanglocaties kunnen nog niet juridisch verplicht vragen naar vaccinatiestatus, maar door ernstige uitbraken zoals in Eindhoven is de druk op beleidsmakers toegenomen.

Concusie

De situatie in Opsterland weerspiegelt landelijke trends: een zorgwekkend gezakt vaccinatiepercentage onder peuters én groeiende druk vanuit ouders én kinderopvang om actie te ondernemen. Met naar schatting tientallen ongevaccineerde kinderen in de opvang, leggen deskundigen en belangenorganisaties een gevoel van urgentie: zonder beleidsverandering wordt “het wachten op een uitbraak” volgens boegbeelden zoals Gjalt Jellesma een onvermijdelijkheid.

Auteur Daniël Dijkstra, Smelne FM