Zuid Oost-Fryslân - Waar in onze moderne samenleving internet bijna een levensvoorwaarde is, bestaan in Zuidoost‑Friesland nog plekken waar verbinding met de digitale wereld pluggenloos blijft. Bewoners in sommige kleine dorpen ervaren regelmatig uitval of zelfs geen aansluiting op glasvezel. Terwijl de Randstad op razendsnel glasvezel wacht, worstelen landelijke gebieden met trage of ontbrekende netwerken .
🗣️ Bewoners over het dagelijkse leven offline
Bij Dokkum meldt Paulien Schreuder (directeur Bibliotheek Noord‑Friesland): “Hier in Friesland zijn de afstanden groot... voor ouderen die niet meer zo goed ter been zijn, is het erg lastig.” Niet alleen geldt dit voor fysieke voorzieningen; ook online dienstverlening blijft minder toegankelijk. Ondanks dat 78 % van de Friezen digitale basisvaardigheden heeft, blijft een significant deel buitengesloten door trage infrastructuur.
De bieb als digitaal anker
In respons op 'digitale kloof' speelt de lokale bibliotheek een cruciale rol. Ze fungeren niet alleen als boekenhuis, maar als ontmoetingsplek, dienstverlener én digitaal helpdesk. Steeds meer biebvestigingen in de regio bieden Informatiepunten Digitale Overheid (IDO) en computerinloopuurtjes voor wie worstelt met formulieren, DigiD of e‑diensten. Daarnaast ontstond FryskLab, ’s werelds eerste mobiele bibliotheek‑FabLab, dat jongeren en ouderen les gaf in digitale geletterdheid en ‘maken met technologie’ – van 3D-printen tot productdesign.
Wat is de verklaring?
-
Infrastructuurkosten: glasvezel aanleggen in dunbevolkte gebieden is duur en levert pas na tientallen jaren winst op – commerciële partijen blijven dan liever weg.
-
Afstand tot voorzieningen: bibliotheken zijn gemiddeld 3 km verwijderd, soms meer, wat fysieke toegang bemoeilijkt.
-
Digitale laaggeletterdheid: één op de vijf Nederlanders (en vergelijkbaar in Friesland) beschikt niet over digitale basisvaardigheden, wat werken en leven sterk belemmert.
Conclusie
Leven zonder of met beperkt internet in Zuidoost‑Friesland betekent vaak geïsoleerd zijn van essentiële voorzieningen, zowel fysiek als digitaal. De bibliotheek is in deze context méér dan boeken – het is een back‑up van de samenleving: een sociaal contactpunt, hulpbron en onderwijscentrum in één. Initiatieven als IDO‑punten, geavanceerde inloophulp en mobiele labs vormen een lichtend voorbeeld van hoe digitale inclusie ook in landelijke gebieden mogelijk wordt gemaakt.
Bibliotheek – de stille redder
-
Fysiek bereik vergroten: inzet op huiskamerbibliotheken, biebbussen en samenwerking met scholen en dorpscentra.
-
Digitaal onderwijs en burgerservice: sjablonen, cursussen, hulp bij DigiD, belastingaangifte, DUO‑zaken, bankzaken – alles onder één dak javans .
-
Sociale infrastructuur: ontmoetingsplek, inspanning tegen eenzaamheid en ondersteuning van laaggeletterden .
Kortom, zonder internet helpt de bibliotheek niet alleen internetloosheid te compenseren, maar versterkt ze ook maatschappelijke veerkracht. Voor Zuidoost‑Friesland is dat geen bijzaak, maar noodzaak.
Auteur Daniël Dijkstra, Smelne FM